Không mất nhiều thời gian quan sát để nhận ra bệnh nhân K. nằm trong phòng bệnh bởi đang lúc bác sĩ thăm khám. K. cởi trần, lộ ra vết mổ hai bên mạn sườn. Bộ ngực trông đầy đặn nhưng nhìn kỹ vóc dáng em vẫn gầy hơn những đứa trẻ bình thường cùng độ tuổi.

Ngồi trong phòng bệnh, mẹ em K. – chị Ngô Thị Kim H. nhẫn nại dìu em ngồi dậy. Động tác của K. khá khó nhọc, gương mặt nhăn nhó vì còn nhói đau quanh mạn sườn. Chị H. kiên nhẫn: “Ráng lên con, mấy hôm nữa con đi đứng được sẽ bớt đau hơn”. Tính tình khá nhút nhát nên thời gian điều trị của em kéo dài so với bệnh nhân khác. Gần 1 tuần sau phẫu thuật, em mới ngồi dậy được. Mẹ em đang giúp em vượt qua những cơn đau để sớm xuất viện về quê nhập học.   

Trò chuyện với người mẹ mới biết khi mới sinh, K. bình thường như những đứa trẻ khác. Lúc lên sáu, bảy tuổi, gia đình phát hiện ngực của K. cứ lõm dần, càng về sau vết lõm càng rõ và sâu hoắm. Mỗi lần vận động nặng hoặc tập luyện thể thao, cháu rất khó thở, choáng váng, ăn uống khó khăn. Từ khi ngực bị lõm K. không thích tiếp xúc với mọi người. Tiết học thể dục dường như luôn khó khăn, nhất là môn cần vận động nhiều như chạy nhanh, nhảy cao. Mặc cảm với bệnh lý, K. không nói với thầy cô mà chỉ cố gắng thực hiện đến khi mệt mới dám xin phép nghỉ ngơi.

“Mọi người bảo bệnh này càng chữa sớm thì tránh các biến chứng và mặc cảm ở tuổi đang lớn. Có người đã chỉ gia đình tôi lên Bệnh viện Chợ Rẫy chữa trị. Hai vợ chồng chưa đủ điều kiện nên dần dừ mãi. Đến khi thấy con càng lớn dần sợ không chữa được mới quyết tâm điều trị cho cháu. Cũng nhờ xem các phương tiện thông tin đại chúng mới biết Bệnh viện ĐKTP Cần Thơ chữa trị được bệnh này. Chúng tôi chở cháu nhập viện với hy vọng cháu sớm khỏi bệnh” – Chị Ngô Thị Kim H. chia sẻ.

Lõm lồng ngực là bệnh lý bẩm sinh, gây biến dạng lồng ngực có thể phát hiện lúc trẻ mới sinh hoặc lúc tuổi dậy thì. Bệnh làm ảnh hưởng đến sức khỏe, thẩm mỹ cũng như tâm lý của trẻ sau này. Các biến chứng có thể gặp phải là phần sụn lõm gây khó thở do chèn ép tim hoặc chèn ép phổi. Lồng ngực bị lõm vào trong ở phía trước. Cơ chế gây bệnh là do tăng sản quá mức các sụn sườn trong quá trình phát triển của trẻ, đẩy xương ức lõm vào trong lồng ngực. Đối tượng bị lõm ngực có thể do bẩm sinh hoặc khởi phát vào tuổi dậy thì nhưng đa số trường hợp lõm ngực bẩm sinh. Dị tật lõm ngực không tự khỏi, mức độ lõm ngực có thể diễn tiến tùy thể trạng và tăng nhanh ở giai đoạn dậy thì.

Nguyên nhân chưa được xác định rõ ràng, tuy nhiên, các bác sĩ cho rằng có thể do yếu tố di truyền. Trước đây muốn chữa bệnh lõm ngực, chỉ có một cách dùng vật hút vùng ngực lõm lên hoặc là mổ hở. Phẫu thuật này dễ để lại sẹo lớn, dị dạng và biến chứng cao. Y học tiến bộ, bệnh lý đã được can thiệp kịp thời bằng phương pháp phẫu thuật nội soi nâng lõm ngực bẩm sinh (còn gọi là kỹ thuật Nuss) giúp trẻ phát triển bình thường.  

Phẫu thuật mới tạo khung ngực thích hợp nhất ở trẻ từ 12-18 tuổi, đôi khi là 10 tuổi. Thông thường, bác sĩ không chỉ định thực hiện cho trẻ dưới 10 tuổi vì xương còn quá mềm, trẻ còn nhỏ, chưa biết tự bảo vệ sau phẫu thuật đặt thanh kim loại trong lồng ngực. Còn các trường hợp trên 18 tuổi thì xương đã cứng, khó phẫu thuật, có thể gây nhiều biến chứng.

Để nâng lõm ngực bằng kỹ thuật Nuss, các bác sĩ rạch hai đường nhỏ, luồn xuyên 1 hoặc 2 thanh kim loại qua ngực, tùy theo mức độ lõm của ngực để nâng phần ngực lõm. Phẫu thuật này được thực hiện bằng phương pháp nội soi với nhiều ưu điểm là ít xâm lấn, ít tàn phá, thời gian phẫu thuật nhanh, bệnh nhân mau hồi phục, sớm hòa nhập cuộc sống. Thanh kim loại không thể uốn trong lồng ngực được mà phải uốn sẵn theo tư thế ở ngoài trước khi đưa vào, sau đó xoay thanh để đưa lồng ngực cao và tạo thế theo ý muốn. Sau đó lại phải cố định chắc thanh này vào khung sườn để nó không di lệch hoặc xoay ngược lại. Thanh kim loại được để trong người bệnh nhân khoảng hai năm.

Cận cảnh ca phẫu thuật cho bệnh nhân K.

BSCKII. Phạm Văn Phương, người trực tiếp phẫu thuật cho bệnh nhân K. thông tin: “Thể trạng của bệnh nhân K. đã khá tốt, có thể ngồi dậy và tập đi. Thường sau phẫu thuật bênh nhân cần có thời gian để hồi phục vì cần làm quen với ngực mới. Thanh kim loại đặt bên trong, nâng phần sụn lõm sẽ khiến cho bệnh nhân có cảm giác đau vùng mạn sườn, đi đứng khó khăn. Bệnh nhân cần luyện tập và có thời gian để quen dần”.

Tại Bệnh viện ĐKTP Cần Thơ, kỹ thuật Nuss đã được áp dụng từ năm 2014. “Ban đầu, ê kíp bác sĩ thực hiện chưa quen tay, quá trình phẫu thuật phải sử dụng máy nội soi nên thời gian thực hiện 1 ca mất khoảng 2 -3 giờ. Đến giờ này, ê kíp đã thành thạo kỹ thuật và không cần dùng máy nội soi. Do vậy, thời gian thực hiện một ca rút xuống gần phân nửa. Đến nay, khoa Ngoại lồng ngực thực hiện thành công  hơn 60 trường hợp lõm ngực” – Bác sĩ Phạm Văn Phương, thông tin thêm.