1. Hội chứng ruột kích thích là gì?

Hội chứng ruột kích thích là một chẩn đoán loại trừ. Không có biểu hiện cụ thể nào về rối loạn nhu động hoặc rối loạn cấu trúc hệ tiêu hóa, do đó hội chứng ruột kích thích vẫn là một bệnh lý chủ yếu được xác định bằng triệu chứng lâm sàng.

Hội chứng ruột kích thích thuộc chứng rối loạn mạn tính, tái đi tái lại nhiều lần hàng ngày, hàng tháng, hàng năm. Nếu không đi khám và được điều trị đúng cách sẽ làm giảm chất lượng sống, ảnh hưởng tới công việc, sinh hoạt, tinh thần...Một số người bị hội chứng ruột kích thích kiêng cữ quá nhiều loại thức ăn đưa đến thiếu chất dinh dưỡng, còn một số người trở nên lo âu trầm cảm.

Ảnh minh hoạ: Nguồn internet.

3. Chẩn đoán hội chứng ruột kích thích

Tiêu chuẩn Rome IV (2016) đánh giá bổ sung chẩn đoán hội chứng ruột kích thích.

Hội chứng ruột kích thích (Irritable Syndrome Bowel - IBS) là rối loạn ruột mạn tính, đặc trưng bởi đau bụng tái phát, xảy ra ít nhất 1 ngày mỗi tuần, xảy ra trong 3 tháng gần đây và kết hợp với 02 đến 03 yếu tố sau đây:

- Có liên quan đến đi tiêu

- Thay đổi số lần đi đại tiện

- Thay đổi hình dạng phân

Có 4 mô hình hội chứng ruột kích thích:

- IBS-táo bón (IBS-C)

- IBS-tiêu chảy (IBS-D)

- IBS-hỗn hợp (IBS-M)

- IBS không xác định

Các triệu chứng hỗ trợ chẩn đoán đi kèm:

Đau bụng trong IBS rất khác nhau về cường độ và vị trí, đau bụng thường đau quanh khung đại tràng, 25% bệnh nhân đau vùng hạ vị, 20% đau phía bên phải, 20% đau sang bên trái, và 10% bệnh nhân đau vùng thượng vị. Đau bụng thường giảm sau khi đi cầu.

Đau bụng tái phát, xảy ra ít nhất 01 ngày mỗi tuần. Được phát hiện trong 3 tháng gần đây với khởi phát triệu chứng ít nhất 6 tháng trước khi được chẩn đoán kèm theo hai hay nhiều hơn các triệu chứng sau:

Một số yếu tố làm tăng đau bụng:

- Căng thẳng hoặc cảm xúc bất ổn

- Tiêu thụ các loại thực phẩm giàu đường và chất béo

- Bệnh nhân nữ đau bụng thường tăng trong giai đoạn tiền hành kinh và hành kinh

- Thay đổi trong thói quen đại tiên: Phổ biến nhất là táo bón xen kẽ với tiêu chảy, hoặc tiêu chảy hoăc táo bón chiếm ưu thế.

Táo bón có thể kéo dài vài tuần hay vài tháng

Tiêu chảy thường phân có khối lượng ít, sệt hoăc lỏng. Tiêu chảy xảy ra chỉ trong giờ thức dậy, thường sáng sớm trong ngày, 36% bệnh nhân muốn đi cầu sau khi ăn, trên 50% bệnh nhân phân có chất nhờn. Tiêu chảy có thể trầm trọng hơn khi căng thẳng hay sau khi ăn uống.

Bệnh nhân thường xuyên khó chịu về chướng bụng và ợ hơi hoặc đầy hơi.

Triệu chứng khác: Từ 25 - 50% bệnh nhân có triêu chứng khó tiêu, ợ nóng, buồn nôn và ói mửa. Luôn có cảm giác tăng nhu động ruột.

3. Cận lâm sàng

Nội soi đại tràng rất quan trọng để loại trừ polyp, ung thư, viêm đại tràng

Siêu âm ổ bụng: Có thể phát hiện khối u bụng, dấu hiệu xâm lấn

Chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ ổ bụng

Xét nghiệm phân: Tìm máu ẩn trong phân, ký sinh trùng

4. Chẩn đoán với các cấp độ của bệnh

4.1. Cấp độ nhẹ

- Không thường xuyên có triệu chứng

- Ít bị rối loạn về tâm lý

- Điều trị hội chứng: Giáo dục cơ bản về bệnh, kiêng cữ một số loại thức ăn, chỉ ăn loại thức ăn bác sĩ cho phép.

4.2. Cấp độ trung bình

Thường xuyên xuất hiện triệu chứng, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt bình thường.

- Tâm lý suy giảm

- Triệu chứng với mức độ nặng lên, có yếu tố tác động, thúc đẩy

- Cần sử dụng thuốc để kiểm soát triệu chứng

4.3. Cấp độ nặng

- Thường xuyên đau bụng

- Rối loạn tâm thần tiềm ẩn

- Điều trị kết hợp thuốc an thần hay thuốc tâm thần

Hội chứng ruột kích thích gây rối loạn chức năng hoạt động của hệ tiêu hoá; ở mức độ nặng sẽ gây rối loạn tâm lý, sang chấn tâm thần cần phải hỗ trợ thuốc. Chính vì vậy, khi có biểu hiện bất thường, người bệnh cần đi khám để kịp thời chẩn đoán và xây dựng phác đồ điều trị.